نکات مهمی که در رفتار با بازماندگان زلزله باید رعایت کنیم

شهر آرومه، هوای بیرون خنک و خونه ها گرمن، یکی دستای مهربون مادر رو گرفته توی دستش و با شیرین زبونی خستگی های پدر رو در میکنه، یه گوشه از شهر یکی بدنیا اومدن فرزندشو جشن گرفته و یکی دیگه توی رویاهاش غرق شده و آروم چشماشو رو هم میزاره. شهر خیلی آروم بود! اما چیشد که یهو زمین لرزید و ورق برگشت؟ حالا در عرض چند ثانیه، یه کودک مونده بدون دستای مهربون مادر، پدر مونده بدون شیرین زبونیای بچه ش و یه شهر که کلی آمال و آرزو رو با خودش برد زیر خاک.

با رخ دادن زلزله آرامش به یکباره از بین میره و امداد رسانی و آواربرداری ها شروع میشن. شبکه های اجتماعی پر میشن از پیام تسلیت و کمپین های کمک رسانی، مثل کمپین #هربلیط_یک کمک چمدون بسته، و مردمی که سعی می کنن کالاهای مورد نیاز افراد زلزله زده رو جمع آوری و به این مناطق ارسال کنن. اما اغلب از یه مساله ی خیلی مهم در این شرایط غافل میشن و اون حمایت روحی از افراد زلزله زده در کنار امداد رسانی های مادیه. تا بحال به اینکه در حین زلزله و بعدش از نظر روانی چه اتفاقاتی برای بازماندگان میوفته فکر کردین؟

مراحل مختلف واکنش های افراد زلزله زده 

واکنش آدما در حین زلزله و بعد از اون تقریبا مشخصه، اگه بخوایم توی چند مرحله شرح بدیم که چه اتفاقاتی برای آدمای زلزله زده میوفته به این صورت باید بگیم:

 ترس

چند دقیقه پس از زلزله، ترس، استرس، گیجی و بهت زدگی میاد سراغ افراد و خود به خود با گذر زمان برطرف میشه. این واکنش های روحی قبل از رسیدن هر نوع امداد و کمک از بین میره و شخص وارد مرحله ی بعد یعنی انکار میشه

 انکار

پذیرش اینکه در عرض چند ثانیه، همه چیز رو از دست دادن سخته و هیچ کس نمی خواد بپذیره که چه اتفاقی افتاده. افراد زلزله زده دنبال هزار و یک توجیه و دلیل هستن که انکار کنن و مدام کلماتی رو به زبون میارن که نه! امکان نداره! توی این مرحله، به هیچ عنوان نباید سعی کنین فرد رو قانع کنین و باید کنارش باشین. تنهایی در این مرحله ضربات خیلی شدیدی به فرد وارد میکنه، پس تنهاشون نزارین.

 قهرمان گرایی

کم کم، با اومدن به سطح شهر و دیدن اوضاع نا آروم، فرد می پذیره که چنین اتفاقی رخ داده و دیگه نمیتونه انکار کنه. اگه از شرایط جسمی خوبی برخوردار باشه، در کنار بقیه شروع به کمک رسانی میکنه و البته، واکنش های غیر طبیعی نسبت به بعضی از شرایط نشون میده.

 فراموشی

بعد از رسیدن نیروهای کمکی، تا چند روز فرد زلزله زده، فرصت نمیکنه در مورد اینکه چه اتفاقی افتاده و چه آینده ای پیش رو داره، فکر کنه. با گذشت زمان کمی آرامش به سراغش میاد، اما باید بدونین این آرامش کوتاهه و همیشگی نیست.

امداد رسانی ها تموم میشه، دیگه با مرور شبکه های اجتماعی هشتگ تسلیت نمی بینیم و حالا توی این مرحله ما دچار فراموشی میشیم. حواسمون نیس که، بعد از این چه بلایی سر بازماندگان زلزله میاد. کودکی که در عرض چند ثانیه تمام افراد خانوادشو از دست داده، چه آینده ای داره؟ چطور می تونه با تنهایی و ضربات شدید روحی کنار بیاد؟ چه بلایی سر پدر و مادری که کودکانشون رو از دست دادن میاد؟ تا بحال به این فکر کردیم؟ کافیه کمی واقع بین باشیم و بپذیریم در کنار برطرف کردن نیازهای اولیه ی زلزله زدگان، به حمایت های روحی و معنوی هم باید توجه کنیم.

حمایت های روحی بعد از زلزله

1- مهم ترین چیزی که باید برای حمایت های معنوی در نظر داشته باشیم اینه که، همه نمی تونن در این کار دخالت داشته باشن. برای روحیه دادن به زلزله زدگان، خانواده، اقوام، امدادگران، مشاوران حرفه ای و مددکاران اجتماعی نقش بسیار مهمی دارن.

2- قبل از نزدیک شدن به زلزله زدگان و برقراری ارتباط با اونا حواستون باشه، به هیچ عنوان وابستگی بین شما و فرد بوجود نیاد. افراد زلزله زده، با خلا شدید عاطفی مواجه شدن و این باعث میشه با کمترین توجه روحی، وابسته تون بشن.

3- به هیچ عنوان چیزی رو از افراد پنهان نکنین و واقعیات رو تا جایی که اطلاع دارین بهشون بگین. اگه گفتن واقعیت براتون سخته، از "نمیدونم" استفاده کنین.

4- با کلمات کلیشه ای مثل "غصه نخور"، "درست میشه" و .. سعی نکنین فرد رو آروم کنین

5- اجازه بدین افراد در کنار جنازه ی عزیزانشون بنشینن و به هر شیوه ای که دوست دارن عزاداری کنن.

6- از باورهای دینی برای آروم کردن فرد زلزله زده استفاده کنین.

7- در صورت دیدن علایم اختلالات روانی، حتما به تیم روانشناسی اطلاع بدین

از کودکان آسیب دیده چطور حمایت کنین

کودکان آسیب پذیرترین قشر در جنگ و حوادث طبیعی به شمار میان، مخصوصا اگه پدر و مادرشون رو از دست داده باشن. کودکان نمی تونن خونه رو بدون پدر و مادر تصور کنن و درکی از شرایط بوجود اومده ندارن. در نتیجه نیاز به توجه بسیار زیادی دارن.

1- اولین کاری که در مواجه شدن با کودکان زلزله زده باید انجام بدین، برآورده کردن نیازهای اولیه مثل آب، غذا و مراقبت های پزشکیه.

2- اگه کودکی خانوادش رو از دست داده، سعی کنید اقوام و وابستگانش رو پیدا کنین. بدون شک کودک در کنار اقوام خیلی زودتر آروم میشه.

3- بعد از مرگ پدر و مادر، هیچ چیز به اندازه ی یه نشونه مثل انگشتر، روسری، لباس و .. که یادآور والدینش باشه، نمیتونه آرومش کنه. به همراه داشتن این وسایل تا زمان بزرگسالی، درد فراغ رو کمتر میکنه. متاسفانه در شرایط رخ  دادن زلزله به این نکته توجه نمیشه

4- امکانات بازی و سرگرمی رو برای کودکان فراهم کنین.

5- مهم ترین وظیفه ی هممون اینه، هیچ وقت تنهاشون نزاریم. خیلی خوبه گاهی یادی از کودکان زلزله بم و کرمانشاه کنیم و ببینیم الان چه اوضاعی دارن؟ سعی کنیم تا جایی که ممکنه شرایط اجتماعی و تحصیلی شون رو دنبال کنیم. باور کنین کار سختی نیست...